Dlaczego warto grać w szachy |
Waldemar Gałażewski i Andrzej Modzelan
|
Szachy
odgrywają istotną rolę w nabywaniu i kształtowaniu wielu umiejętności
wykorzystywanych przez człowieka w ciągu całego życia. Wprowadzenie nauki gry w
szachy w młodszym wieku szkolnym wpływa wszechstronnie na rozwój uczniów. Dzieci
uczące się grać w szachy dostrzegają w nich przede wszystkim rozrywkę, nie
zdając sobie sprawy, że bawiąc się drewnianym wojskiem, uczą się i doskonalą
swoje umysły. Grając w szachy, musimy przestrzegać pewnych określonych zasad i
reguł. Każdy szachista musi więc wykazać się zdyscyplinowaniem ale i
wyobraźnią. Biorąc pod uwagę powyższe, można określić w jakich płaszczyznach
szachy wpływają na rozwój psychiczny i intelektualny dziecka:
1. Rozwój zainteresowań – dziecko poznaje nową dyscyplinę,
której istotą jest samodzielne, logiczne rozumowanie, łączące poszczególne
elementy wiedzy w jedną harmonijną całość; 2. Aktywność twórcza – specyfika gry w szachy wyklucza
odtwórcze traktowanie tego zagadnienia. Wszelkie próby bezmyślnego
naśladownictwa skazane są na niepowodzenie. Dziecko samo kreuje wydarzenia na
szachownicy i ponosi za nie odpowiedzialność; 3. Rozwijanie pamięci i
uwagi – główną
umiejętnością w szachach jest zdolność zreasumowania każdej pozycji w sposób
dynamiczny, w kategoriach najważniejszych jej elementów. Cała szachownica
zostaje ukształtowana w przestrzenno-czasową postać, czyli wzorzec (P.G.
Zimbardo, F.L. Ruch: „Psychologia i życie”. Warszawa, 1997. s.198). Towarzyszy
temu rozwój wyobraźni wzrokowej i koncentracji; 4. Myślenie
logiczno-wyobrażeniowe
– ludzie myślą czasami za pomocą wyobrażeń, które są obrazami psychicznymi
rzeczywistych doznań zmysłowych (Tamże, s.196) i ten właśnie rodzaj
myślenia gra szachowa rozwija najpełniej; 5. Rozwój pozytywnych sfer
osobowości – szachy
wykształcają poczucie obiektywizmu, uznawanie prawd innych ludzi, uczą
tolerancji i reakcji na niepowodzenia; 6. Konsekwencja i
wytrwałość w działaniu
– dzieci mające styczność z szachami, zupełnie inaczej podchodzą do porażek.
Zazwyczaj ponownie starają się rozwiązać określony problem i czynią to aż do
skutku, podczas gdy ich rówieśnicy bądź rezygnują z wykonania zadania, bądź też
obniżają sobie skalę trudności; 7. Aspekty wychowawcze – można je rozpatrywać w kategoriach
kary i nagrody. Czymże innym jak nie karą jest przegrana? W dodatku wymierzona
natychmiast i adekwatnie do czynu. To samo można powiedzieć o nagrodzie, jaką
bez wątpienia jest dla młodego człowieka zwycięstwo, osiągnięte dzięki sile
własnego umysłu. Czymże wiec są szachy? W naszym rozumieniu to nic innego, jak narzędzie
stymulujące rozwój emocjonalny i intelektualny dziecka, kształtujące jego
osobowość i pozwalające na rozwój twórczego potencjału, który drzemie w każdym
młodym człowieku.
|